OpenAI tarafından geliştirilen ileri düzey dil modeli ChatGPT'nin, İngilizce dilinde yaygın olarak kullanılan renk metaforlarını nasıl yorumladığını inceleyen son araştırmalar dikkat çekiyor. Temmuz 2025'te *Cognitive Science* dergisinde yayımlanan ve Prof. Dr. Lisa Aziz-Zadeh liderliğindeki çalışma, ChatGPT'nin yanıtlarını renk gören yetişkinler, renk körü yetişkinler ve ressamların verdikleri yanıtlarla karşılaştırdı. Katılımcılardan soyut kelimelere renk atamaları ve hem tanıdık hem de yeni renk metaforlarını yorumlamaları istendi.
Sonuçlar, ChatGPT'nin genellikle duygusal ve kültürel çağrışımlara dayanan tutarlı renk ilişkileri oluşturduğunu ortaya koydu. Örneğin, "çok pembe bir parti" ifadesini yorumlarken, ChatGPT "pembe rengin genellikle mutluluk, sevgi ve nezaketle ilişkilendirildiğini, bu nedenle partinin olumlu duygular ve iyi atmosferle dolu olduğunu" belirtti. Ancak model, yeni oluşturulmuş metaforlar ve ters renk ilişkileri konusunda zorluk yaşadı.
Başka bir araştırma, ChatGPT'nin insan benzeri renk-kavram ilişkilerini ne ölçüde taklit edebileceğini inceledi. Araştırmacılar, modelin ekstra eğitim almadan insan renk-kavram ilişkilerini tahmin etme yeteneğini değerlendirdi. Sonuçlar, ChatGPT'nin derecelendirmelerinin insan derecelendirmeleriyle korelasyon gösterdiğini ve böylece dil modellerinin renk-kavram ilişkilerini dil verilerinden öğrenebileceğini ortaya koydu.
Bu çalışmalar, yapay zekanın renk metaforlarını anlama konusundaki ilerlemelerini ve sınırlamalarını gözler önüne seriyor. ChatGPT, dil verilerine dayanarak renk ilişkileri üretebilse de, insan anlayışını şekillendiren duyusal deneyimlerden yoksundur. Bu durum, yeni veya ters metaforların yorumlanmasında zorluklara yol açmaktadır. Gelecekteki araştırmaların, yapay zeka modellerine duyusal girdilerin entegre edilmesi üzerine odaklanması beklenmektedir.