Đột phá Lượng tử: Cơ hội và thách thức cho đổi mới công nghệ Việt Nam

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ lượng tử nổi lên như một lĩnh vực đầy tiềm năng, hứa hẹn mang lại những đột phá lớn cho khoa học và công nghệ. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Leiden, Đại học Thanh Hoa và Đại học Chiết Giang đã xác nhận hành vi lượng tử thực sự trong các hệ thống lượng tử lớn, mở đường cho các công nghệ tiên tiến. Phát hiện này, được công bố trên *Physical Review X* vào tháng 7 năm 2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực máy tính lượng tử. Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tận dụng những lợi ích mà công nghệ lượng tử mang lại. Theo một bài báo của McKinsey năm 2024, riêng điện toán lượng tử, một trong ba lĩnh vực chính của công nghệ lượng tử mới nổi, có thể chiếm gần 1,3 nghìn tỷ đô la giá trị vào năm 2035. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần vượt qua nhiều thách thức, bao gồm việc xây dựng cơ sở hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Một trong những ứng dụng tiềm năng của công nghệ lượng tử tại Việt Nam là trong lĩnh vực an ninh mạng. Các máy tính lượng tử có khả năng phá vỡ các giao thức mã hóa hiện tại, đe dọa đến an ninh của các hệ thống thông tin quan trọng. Do đó, Việt Nam cần chủ động nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật mã hóa lượng tử để bảo vệ dữ liệu và thông tin của quốc gia. Tiến sĩ Jeff Nijsse, giảng viên cao cấp tại RMIT Việt Nam, chia sẻ rằng điện toán lượng tử có thể tăng cường an ninh mạng, tối ưu hóa tài chính và phân tích, đồng thời hỗ trợ sự tăng trưởng công nghệ nhanh chóng của Việt Nam. Ngoài ra, công nghệ lượng tử cũng có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác như y học, năng lượng và nông nghiệp. Ví dụ, trong lĩnh vực y học, máy tính lượng tử có thể giúp tăng tốc quá trình khám phá thuốc và phát triển các phương pháp điều trị mới. Trong lĩnh vực năng lượng, công nghệ lượng tử có thể giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng tái tạo và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ lượng tử có thể giúp cải thiện năng suất cây trồng và giảm thiểu sử dụng thuốc trừ sâu. Để tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ lượng tử, Việt Nam cần có một chiến lược rõ ràng và toàn diện. Chiến lược này cần bao gồm các biện pháp khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ lượng tử, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này và tăng cường hợp tác quốc tế với các quốc gia hàng đầu về công nghệ lượng tử. Quyết định 569/QĐ-TTg ngày 11 tháng 5 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ đã định hướng đến năm 2030, Việt Nam sẽ nghiên cứu và làm chủ công nghệ lượng tử, công nghệ terahertz ứng dụng trong truyền thông. Công nghệ lượng tử là một lĩnh vực đầy hứa hẹn, có thể mang lại những lợi ích to lớn cho Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần có một sự chuẩn bị kỹ lưỡng và một chiến lược đúng đắn. Với sự đầu tư và nỗ lực đúng hướng, Việt Nam có thể trở thành một trong những quốc gia hàng đầu về công nghệ lượng tử trong khu vực.