300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan 'Ansky' adlı süper kütleli bir kara delik, onlarca yıllık uykunun ardından aniden uyandı. Avrupa Uzay Ajansı'nın XMM-Newton uzay aracı, hem optik hem de X-ışını ışığında patlamalar ortaya çıkaran 'açılma olayını' yakaladı.
Gökbilimciler, bir kara deliğin uyanışında bu tür bir aktivitenin ilk kez görüldüğünü işaret eden, kısa ömürlü parlama olayları olan yarı periyodik patlamalar (QPE'ler) gözlemledi. Bu olay, X-ışını uzay teleskopları kullanılarak kara delik davranışını gerçek zamanlı olarak incelemek için eşsiz bir fırsat sunuyor.
Ansky'nin QPE'lerinin nedeni hala araştırılıyor. Tipik gelgit bozulma olaylarından (TDE'ler) farklı olarak, bir yıldızın yok edildiğine dair bir kanıt yok. Araştırmacılar, yığılma diskinin içinden geçen bir nesneden gelen enerjik şoklar yaşadığını ve X-ışını parlamaları oluşturduğunu öne sürüyor.
Ansky'nin X-ışını patlamaları, tipik QPE'lerden on kat daha uzun ve daha parlak olup yüz kat daha fazla enerji yayıyor. Bu patlamalar yaklaşık 4,5 günde bir meydana geliyor ve X-ışını flaş üretimiyle ilgili mevcut modellere meydan okuyor.
Ekip, yaklaşık 25 günde bir meydana gelen tekrarlayan X-ışını parlamalarını anlamak için Ansky ve benzeri olayların sürekli olarak izlenmesini öneriyor. Bu parlamalar, yığılma diskinin presesyon yapan eksantrik bir iç bölümünden, farklı yüzeylerden geçen bir nesnenin geçmesiyle kaynaklanabilir.
Ansky, QPE modelleri için 'gerçek zamanlı' bir test denekidir ve bu olaylar için daha iyi modellerin oluşturulmasına yardımcı olur. Tekrarlayan patlamalar ayrıca ESA'nın gelecekteki LISA görevinin tespit edebileceği kütleçekim dalgalarıyla da ilişkili olabilir.
Bu X-ışını gözlemleri, kütleçekim dalgası verilerini tamamlayacak ve devasa kara deliklerin kafa karıştırıcı davranışını çözmeye yardımcı olacaktır. ESA'nın LISA uzay tabanlı interferometre dizisi, özellikle Ansky gibi AGN'lerden gelen kütleçekim dalgalarını tespit eden ilk uzay tabanlı laboratuvar olacaktır.