Temmuz 2025'te açıklanan bu çığır açan başarı, termodinamiğin ikinci yasasının kuantum analoğunu ortaya koyarak kuantum bilgi biliminde yeni ufuklar açtı. Araştırmacılar, "dolanıklık bataryası" adı verilen ve kuantum durumlarının kusursuz şekilde geri dönüşümlü dönüşümlerini mümkün kılan bir kuantum sistemi kavramını tanıttılar.
Termodinamiğin ikinci yasası genellikle sistemlerin düzensizliğe doğru eğilimini tanımlar. Ancak, bu ilkeyi kuantum dünyasına uygulamak önemli bir zorluk teşkil ediyordu. Araştırma ekibinin yenilikçi yaklaşımı, durum dönüşümleri sırasında dolanıklığın depolanmasını ve değişimini kolaylaştıran bir dolanıklık bataryasını içeriyor.
Bilim insanları, bataryadan dolanıklık alıp vererek herhangi bir karışık durum dolanıklık dönüşümünün tamamen geri dönüşümlü olabileceğini gösterdiler. Bu atılım, özellikle yerel işlemler ve klasik iletişim (LOCC) kısıtlamaları altında kuantum dolanıklık manipülasyonundaki geri dönüşümsüzlük sorununu çözüyor.
Bu araştırmanın etkileri, teorik fiziğin ötesine geçerek karmaşık kuantum ağlarının anlaşılması ve kontrolüne yeni bir yol sunuyor. Dolanıklık bataryası prensipleri, koherens veya serbest enerji gibi diğer kuantum kaynaklarını koruyan "kaynak bataryaları"na genellenebilir. Bu da gelecekte Türkiye'nin ve dünyanın kuantum teknolojilerinde yüksek verimlilik sağlayan sistemler geliştirmesine öncülük edebilir.
Baş yazar Alexander Streltsov, "Koherens veya serbest enerjiyi koruyan bir bataryamız olabilir ve bu ortamda geri dönüşümlü bir çerçeve oluşturabiliriz" diye açıklıyor. Bu yeni çerçeve, yerleşik fiziksel prensiplere dayanan birleşik bir kanıt sunarak kuantum dünyasının anlaşılması ve manipülasyonunda devrim yaratma potansiyeline sahip.