Meksika'nın Campeche ormanlarında, daha önce bilinmeyen bir Maya şehri olan Valeriana keşfedildi. Ekim 2024'te duyurulan keşif, Tulane Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Luke Auld-Thomas tarafından mevcut LiDAR (Light Detection and Ranging) verilerinin analizi yoluyla yapıldı. Bu teknoloji, yoğun bitki örtüsünün altında gizlenmiş yapıları ortaya çıkararak arazinin ayrıntılı 3D modellerini oluşturmak için lazer darbeleri kullanır.
Bir tatlı su lagününün yakınında bulunan Valeriana, tapınak piramitleri, meydanlar, bir top sahası ve su yönetim sistemleri dahil olmak üzere bir Maya siyasi merkezinin klasik unsurlarına sahiptir. Araştırmacılar, şehrin Klasik Dönem'e (MS 250-900) kadar uzandığını ve zirvede 30.000 ila 50.000 kişi arasında bir nüfusa sahip olabileceğini tahmin ediyor. Alan yaklaşık 120 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve 6.500'den fazla yapı içerir.
Keşif, Maya yerleşim düzenleri hakkındaki önceki varsayımlara meydan okuyor ve eski Maya uygarlığının tropikal ortamlara uyum sağlama konusundaki sofistikeliğini vurguluyor. Valeriana'nın yoğunluğu, büyük bir Maya alanı olan Calakmul'dan sonra ikinci sırada kabul ediliyor. Bu bulgu, modern gelişime yakın bölgelerde bile önemli arkeolojik keşiflerin hala mümkün olduğunu vurgulamaktadır.