Archeolodzy, prowadząc wykopaliska na cmentarzysku z epoki żelaza w Kani Koter (irański Kurdystan), odkryli starożytną próbkę cienia do oczu, czyli kosmetyku do oczu. Cmentarzysko datowane jest na okres od IX do VII wieku p.n.e. i znajdowało się na wschodnim krańcu imperium asyryjskiego. Bogaty pochówek, który obejmował broń, biżuterię i przedmioty higieny osobistej, wskazuje, że pochowani należeli do elity społeczeństwa.
Ceramiczny pojemnik zawierał czarną, sproszkowaną substancję. Analiza zidentyfikowała ją jako cień do oczu wykonany z tlenków manganu i naturalnego grafitu – wcześniej nieznane połączenie. Cień do oczu był szeroko stosowany w starożytnym świecie, szczególnie w Egipcie, ze względów estetycznych i medycznych. Egipskie receptury zawierały malachit, galenę i związki ołowiu.
Czarny kolor cienia do oczu z Kani Koter uzyskano z piroluzytu (bogatego w mangan) i grafitu (pochodzenia węglowego), co było pierwszym zarejestrowanym użyciem grafitu w cieniach do oczu. Sugeruje to adaptację do zasobów regionalnych – góry Zagros w pobliżu Kani Koter są bogate w mangan i grafit.
Pojemnik z cieniem do oczu znaleziono razem ze srebrną biżuterią, brązowym lustrem i aplikatorami z kości słoniowej. Wskazuje to na szczególny nacisk na wygląd i higienę wśród elity epoki żelaza – zarówno mężczyzn, jak i kobiet.
Odkrycie jest unikalne nie tylko ze względu na swój skład, ale także rzuca światło na ideały estetyczne i kulturowe epoki żelaza. Poprzez połysk grafitu i głęboką czerń manganu, ludzie podkreślali swoją indywidualność, piękno i status społeczny.