W starożytnym Rzymie lipiec znany był jako 'Quintilis', co po łacinie oznaczało 'piąty', odpowiadający piątemu miesiącowi w kalendarzu.
Na cześć Juliusza Cezara, polityka i generała, miesiąc ten został przemianowany na 'Iulius' od 45 roku p.n.e. Zmiana ta obejmowała również reformę kalendarza rzymskiego, dodając dwa nowe miesiące na końcu roku: Januarius i Februarius.
Jednak język baskijski, starszy niż czasy Juliusza Cezara, zachowuje głębokie połączenie między językiem a naturą.
Baskowie, a raczej osoby mówiące po baskijsku (euskaldunes), również mają dwanaście miesięcy w kalendarzu i ich odpowiednie nazwy. Jednak nazwy te są zwykle związane z zjawiskami naturalnymi, praktykami rolniczymi lub zwierzętami typowymi dla danej pory roku. W przypadku nowo rozpoczętego miesiąca lipca dzieje się to samo: nie słucha on żadnego rzymskiego dyktatora, ale w tym przypadku 'Uztaila' odnosi się do miesiąca żniw i związku z naturą.
Słowo 'Uztaila' pochodzi od rdzenia 'uzta', co w języku baskijskim oznacza 'żniwa'. Do tego dodawany jest sufiks '-ila' lub '-a', który wskazuje 'miesiąc', tworząc dosłownie 'miesiąc żniw'. Ta nazwa nie jest przypadkowa: lipiec jest tradycyjnie miesiącem, w którym pola na północy Półwyspu Iberyjskiego, zwłaszcza w regionach takich jak Álava czy Nawarra, zaczynają wydawać owoce pracy zasianej wiosną.
Na obszarach wiejskich Kraju Basków lipiec od wieków jest kluczowym momentem zbioru zbóż, warzyw, owoców sezonowych i warzyw. Tak więc, poza oficjalną nazwą, 'Uztaila' jest również przypomnieniem kalendarza rolniczego, sposobem odczytywania upływu czasu poprzez cykl ziemi.
W ten sposób, chociaż język baskijski wchłonął zapożyczenia z łaciny i hiszpańskiego na przestrzeni wieków, zachował również unikalny sposób nazywania miesięcy. W wielu przypadkach nazwy te są związane z zjawiskami naturalnymi, lokalnymi zwyczajami lub procesami rolniczymi. Tak więc, podczas gdy reszta kraju pamięta cesarza, w Euskadi pamięta się żniwa i prace polowe.
Przypadek 'Uztaila' nie jest wyjątkowy. Inne miesiące w języku baskijskim również mają wyraźnie opisowe lub symboliczne pochodzenie. Na przykład:
Styczeń: 'Urtarrila' (miesiąc wodny)
Luty: 'Otsaila' (miesiąc wilków)
Marzec: 'Martxoa' (miesiąc Marsa)
Kwiecień: 'Apirila' (miesiąc kwiatów)
Maj: 'Maiatza' (miesiąc liści)
Czerwiec: 'Ekaina' (miesiąc siewu)
Sierpień: 'Abuztua' (miesiąc suszy)
Wrzesień: 'Iraila' (miesiąc paproci)
Październik: 'Urria' (miesiąc zbiorów)
Listopad: 'Azaroa' (miesiąc siewu)
Grudzień: 'Abendua' (miesiąc Bożego Narodzenia)
Nazwy te nie tylko ujawniają intymny związek z naturą, ale także sposób doświadczania roku poprzez pory roku, klimat i prace rolnicze. W tym sensie język baskijski nie tylko nazywa czas: interpretuje go.
Przetrwanie terminów takich jak 'Uztaila' w języku codziennym jest oznaką wysiłku na rzecz zachowania języka baskijskiego jako języka żywego, o własnej tożsamości. Poza słowami, implikuje zrozumienie zwyczajów i dziedzictwa świata, które jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Tak więc, gdy euskaldun mówi 'Uztaila', pamięta kulturę, która jest zbudowana wokół krajobrazu, pracy ręcznej i rytmów ziemi. Dziedzictwo językowe i symboliczne, które nadal przynosi owoce, tak jak pola w połowie lipca.