De hedendaagse democratie van Panama werd gevormd door de Amerikaanse invasie aan het einde van de jaren tachtig. De jaren negentig zagen een nieuwe sociale orde gericht op de teruggave en uitbreiding van het kanaal. Na 35 jaar staat deze orde voor een uitdaging door Trumps ambitie om het kanaal te controleren.
De Amerikaanse invasie, "Operatie Just Cause", verdreef Noriega in 1989. In 1990 verving een burgerregering, gesteund door het Witte Huis, de militaire leiding. De teruggave van het kanaal vond tien jaar na de democratische institutionalisering plaats. In 2006 werden uitbreidingswerken goedgekeurd, wat leidde tot groei en de bijnaam van Panama als het "Singapore van Latijns-Amerika".
Sinds de verkiezingen van 2024 staat de Panamese regering voor grote uitdagingen. Deze uitdagingen bestaan binnen een nieuwe Latijns-Amerikaanse geopolitiek. De VS gebruiken nu harde macht in hun relaties met andere landen.
In eigen land moest Panama zijn pensioenstelsel hervormen vanwege een gebrek aan bijdragers. Deze hervorming veroorzaakte controverse en een algemene staking. President Mulino kampt ook met het probleem van voormalig president Ricardo Martinelli, die werd gediskwalificeerd wegens corruptie.
Martinelli kreeg asiel in Colombia, waardoor zijn invloed moeilijk te beoordelen is. Een andere uitdaging is de Donoso-mijn, die na een uitspraak werd stilgelegd. First Quantum ontmoette Trump in december 2024 om bemiddeling te zoeken.
Het mijnbouwbedrijf heeft internationale arbitrage gepauzeerd voor dialoog. De regering wordt in de verleiding gebracht om de mijn te heropenen vanwege problemen met de overheidsfinanciën. Uit peilingen blijkt echter dat meer dan 60% van de bevolking tegen heropening is.
De regering wordt ook geconfronteerd met voortdurende bedreigingen van Trump. Sinds zijn inauguratie heeft hij zijn intenties geuit om het kanaal terug te vorderen. Hij beschuldigt China ervan de interoceanische route te controleren.
Deze bedreigingen brachten Panama ertoe om handelsakkoorden met China op te zeggen. Dit omvatte het Silk Road Pact en de verwerking van Amerikaanse gedeporteerden. Panama heeft onlangs een controversieel memorandum met de VS ondertekend.
Critici zeggen dat het de VS toestaat militaire bases te installeren en de militaire aanwezigheid te vergroten. Het staat zogenaamd ook vrije doorgang toe voor Amerikaanse schepen door het kanaal, in strijd met neutraliteitsverdragen. Trumps bedreigingen gaan ondanks deze strategie door.
Multilateralisme en internationaal recht zijn noodzakelijk in deze context. Het Panamakanaal is cruciaal voor de wereldwijde handel en logistiek. Meer dan 80% van de vracht wordt over zee vervoerd. Panama staat centraal in de mondiale economische orde en andere landen zouden dit moeten erkennen.