Wetenschappers boeken vooruitgang in het begrijpen van parthenogenese, of maagdelijke geboorte, bij de bloempotslang. Dit kleine, blinde reptiel is uniek omdat de hele soort vrouwelijk is.
Een studie in Science Advances bracht het genoom van de bloempotslang in kaart. Onderzoekers ontdekten dat de slang 40 chromosomen heeft die zijn gerangschikt in drie subgenomen, een aandoening die triploïdie wordt genoemd. Genactiviteit in de eierstokken suggereert hoe het meiose beheert zonder seksuele voortplanting.
Hoewel parthenogenese bij sommige reptielen wordt gezien, kan dit onderzoek inzicht geven in menselijke trisomieën. Deze aandoeningen veroorzaken vaak geboorteafwijkingen bij mensen. Begrijpen waarom ze niet voorkomen bij bloempotslangen zou kunnen leiden tot potentiële toepassingen voor mensen, aldus Peter Uetz.
Genetische diversiteit is cruciaal voor het overleven van een soort, waardoor aanpassing aan veranderende omgevingen mogelijk is. Seksuele voortplanting creëert diversiteit door genetisch materiaal van twee ouders te combineren. Parthenogenese elimineert de mannelijke bijdrage en gebruikt alleen de genetische informatie van het vrouwtje.
Deze aseksuele voortplanting komt veel voor bij ongewervelden en sommige gewervelden, maar niet bij zoogdieren vanwege genomische imprinting. Bloempotslangen zijn obligate parthenogenen, die uitsluitend op parthenogenese vertrouwen. Facultatieve parthenogenen kunnen schakelen tussen seksuele en aseksuele voortplanting.
Bloempotslangen zijn kleine, gravende slangen die vaak wereldwijd worden aangetroffen als gevolg van accidenteel transport in bloempotten. Sinds 1987 is bekend dat ze allemaal vrouwelijk zijn. De recente studie analyseerde hun DNA en vergeleek het met andere slangensoorten.
Onderzoekers ontdekten dat de bloempotslang triploïde was, met drie sets chromosomen, in tegenstelling tot de diploïde Diard's blinde slang en Cantor's rattenslang. Genactiviteitsanalyse toonde aan dat sommige genen in de bloempotslang zijn uitgeschakeld, terwijl DNA-reparatiegenen op volle toeren draaien.
Bij de meeste dieren halveert meiose het aantal chromosomen in voortplantingscellen. Bloempotslangen kunnen hun genoom verdubbelen vóór de meiose, een proces dat premeiotische endoreplicatie wordt genoemd. Dit helpt hun unieke aantal chromosomen te behouden.
Verder onderzoek is nodig om parthenogenese volledig te begrijpen. Matthew Fujita hoopt dat deze inzichten zullen onthullen hoe schadelijke mutaties zich ophopen. Deze kennis kan helpen bij inspanningen voor natuurbehoud en de bescherming van biodiversiteit.
Fujita is van plan om de Dixon's whiptail te bestuderen, een parthenogenetische hagedis die mogelijk bedreigd is. Hij benadrukt het belang van het waarderen van natuurlijke diversiteit om meer te ontdekken over deze unieke soorten.