UE i kraje Azji Środkowej spotykają się w Samarkandzie w obliczu konkurencji geopolitycznej

Szczyt pomiędzy Unią Europejską a pięcioma krajami Azji Środkowej – Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem, Uzbekistanem i Turkmenistanem – zakończył się w piątek w Samarkandzie w Uzbekistanie. Spotkanie miało na celu wzmocnienie zaangażowania UE w regionie, konkurując z wpływami Chin, Stanów Zjednoczonych i Rosji. UE dąży do stworzenia korytarza transportowego z Azji Środkowej do Europy przez Kaukaz i Turcję, omijając Rosję, z proponowaną inwestycją w wysokości 10 miliardów euro. Przed szczytem Kaja Kallas, Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych, odbyła spotkania przygotowawcze z ministrami spraw zagranicznych krajów Azji Środkowej w Turkmenistanie. Europejscy przywódcy, w tym prezydent Francji Emmanuel Macron i kanclerz Niemiec Olaf Scholz, wcześniej odwiedzili region, koncentrując się na zasobach energetycznych, uranie i współpracy finansowej. Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, również wzięła udział w szczycie w Samarkandzie. Kazachstan, najbogatszy z krajów Azji Środkowej, posiada znaczne rezerwy zasobów naturalnych, w tym ropy naftowej, gazu ziemnego, uranu, złota i pierwiastków ziem rzadkich. Inne kraje Azji Środkowej również posiadają znaczne bogactwa naturalne, co czyni ten region centralnym punktem dla globalnych potęg. Eksperci zauważają, że kraje Azji Środkowej dążą do zróżnicowania swojej polityki zagranicznej, utrzymując stosunki z UE, Chinami, Rosją i Stanami Zjednoczonymi. Chociaż współpraca gospodarcza z UE nie osiągnęła poziomu zaangażowania Chin, oczekuje się inwestycji. Szczyt odbywa się w kontekście napięć geopolitycznych, a Rosja wyraża obawy dotyczące rosnących wpływów UE w Azji Środkowej. Rosja wykorzystuje swoje powiązania gospodarcze i bezpieczeństwa z tymi krajami, w tym kontrolę nad rurociągami naftowymi i bazami wojskowymi, aby utrzymać swoje wpływy regionalne. Analitycy sugerują, że wysiłki UE na rzecz wzmocnienia swojej pozycji w Azji Środkowej mogą napotkać wyzwania ze względu na odległość geograficzną, ograniczone zaangażowanie europejskich firm i brak zrozumienia dynamiki regionalnej. Pomimo tych przeszkód obecność UE w regionie stopniowo wzrasta od początku konfliktu między Rosją a Ukrainą, ponieważ Azja Środkowa służy jako węzeł tranzytowy dla towarów między Zachodem a Rosją.