Naukowcy z konsorcjum ALMA, we współpracy z NASA, bezpośrednio zaobserwowali formowanie się układu planetarnego przypominającego wczesne etapy naszego Układu Słonecznego. System krąży wokół PDS 70, młodej gwiazdy oddalonej o około 400 lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Centaura.
PDS 70 jest otoczona dyskiem gazu i pyłu, w którym formują się co najmniej dwie gigantyczne planety. Zdjęcie z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) wyraźnie pokazuje dysk okołoplanetarny wokół PDS 70c, jednej z dwóch znanych planet.
Ten dysk okołoplanetarny to struktura gazu i pyłu, która otacza formującą się planetę. Struktura ta jest istotna, ponieważ to w niej mogą powstawać księżyce, podobnie jak w przypadku Jowisza i Saturna we wczesnym Układzie Słonecznym.
PDS 70c, gazowy olbrzym o masie około dwa razy większej niż Jowisz, okrąża swoją gwiazdę w odległości podobnej do orbity Urana wokół Słońca. Jego dysk okołoplanetarny zawiera wystarczająco dużo materiału, aby uformować wiele naturalnych satelitów.
Istnienie tego dysku potwierdza teoretyczne modele dotyczące formowania się satelitów. PDS 70b, druga planeta w systemie, była obserwowana we wcześniejszych badaniach, ale nie jest widoczna na najnowszym zdjęciu.
Obie planety tworzą dużą pustkę w dysku protoplanetarnym. Proces ten zachodzi, gdy rosnące planety zużywają gaz i pył, aby zwiększyć swoją masę.
„Ten system stanowi naturalne laboratorium do badania, jak formują się gigantyczne planety i ich księżyce” – wyjaśniła Miriam Keppler, astronom z Instytutu Astronomii Maxa Plancka. Ta obserwacja jest również kluczowym krokiem w zrozumieniu, jak zorganizowane są układy planetarne.
NASA umieściła PDS 70c w swoim katalogu egzoplanet ze względu na jego znaczenie naukowe. Dysk okołoplanetarny wspiera teorie dotyczące formowania się satelitów i wczesnej ewolucji planet takich jak Jowisz i Saturn.
Odkrycie to oferuje migawkę tego, jak mógł wyglądać Układ Słoneczny 4,5 miliarda lat temu. Bezpośrednia obserwacja formowania się planet pozwala naukowcom testować i udoskonalać istniejące modele formowania się planet i systemów księżycowych.
Obserwacja systemów takich jak PDS 70 jest kluczowa dla astronomów i astrobiologów w poszukiwaniu światów nadających się do zamieszkania. Zrozumienie formowania się układu planetarnego jest niezbędne do określenia, gdzie mogą powstać warunki podobne do ziemskich.