Tuam: Wykopaliska w dawnym domu matki i dziecka w kontekście etycznym - moralne obowiązki i dylematy

Rozpoczęcie wykopalisk na terenie dawnego domu matki i dziecka St. Mary's w Tuam, w hrabstwie Galway, w Irlandii, to wydarzenie o ogromnym znaczeniu etycznym. Sprawa ta, ujawniona dzięki pracy lokalnej historyczki Catherine Corless, która odkryła brak dokumentacji pochówku dla 796 dzieci zmarłych w placówce, stawia przed nami szereg pytań dotyczących moralności, odpowiedzialności i sprawiedliwości. Wykopaliska, mające na celu odzyskanie i identyfikację szczątków około 800 dzieci, które zmarły w latach 1925-1961, to próba zadośćuczynienia za zaniedbania i okrucieństwa, których doświadczyły matki i dzieci w tych instytucjach. Etyczny wymiar tej sprawy jest wielowymiarowy. Po pierwsze, dotyczy godności osób zmarłych i ich prawa do pochówku z szacunkiem. Fakt, że ciała dzieci zostały potajemnie pochowane w nieoznakowanym miejscu, urąga podstawowym zasadom moralnym. Wykopaliska mają na celu przywrócenie im tożsamości i godności, na którą zasługują. Po drugie, sprawa ta dotyka kwestii odpowiedzialności Kościoła katolickiego i państwa irlandzkiego za system domów matki i dziecka, w których dochodziło do łamania praw człowieka. Instytucje te, prowadzone przez zakonnice, często traktowały matki i dzieci w sposób nieludzki, zmuszając je do oddawania dzieci do adopcji i ukrywając prawdę o wysokiej śmiertelności niemowląt. Wykopaliska w Tuam to również wyzwanie etyczne związane z ochroną szczątków i zapewnieniem, że proces identyfikacji zostanie przeprowadzony w sposób rzetelny i transparentny. Zespół ekspertów, w skład którego wchodzą archeolodzy, antropolodzy i inni specjaliści z różnych krajów, musi działać z najwyższą starannością, aby uniknąć dalszego naruszania godności zmarłych. Ponadto, należy uwzględnić wrażliwość rodzin ofiar i zapewnić im wsparcie psychologiczne w tym trudnym czasie. Ministerstwo Dzieci i Młodzieży powołało dyrektora interwencji, Daniela McSweeney'a, aby nadzorował te skomplikowane prace. Sprawa Tuam to przypomnienie o konieczności rozliczenia się z przeszłością i wyciągnięcia wniosków na przyszłość. Irlandia, podobnie jak wiele innych krajów, musi zmierzyć się z trudną historią instytucji opiekuńczych, w których dochodziło do nadużyć i łamania praw człowieka. Wykopaliska w Tuam to krok w stronę sprawiedliwości i pojednania, ale także przestroga, aby nigdy więcej nie dopuścić do podobnych tragedii. Jak powiedziała Minister ds. Dzieci i Młodzieży, Katherine Zappone, należy przyjąć podejście sprawiedliwości transformacyjnej, aby uporać się z dziedzictwem nadużyć instytucjonalnych w Irlandii. Oznacza to dążenie do prawdy, sprawiedliwości, odszkodowań i gwarancji, że takie sytuacje się nie powtórzą.