W czerwcu 2025 roku, w centrum Rzymu, archeolodzy odkryli monumentalną marmurową głowę podczas wykopalisk na Via Alessandrina, w rejonie Forów Cesarskich. Rzeźba, przedstawiająca dojrzałego mężczyznę z gęstymi, falistymi włosami i ekspresyjnymi rysami twarzy, spoczywała przez wieki w pobliżu Forum Trajana — jednego z najbardziej symbolicznych miejsc w starożytnym mieście.
Głowa została znaleziona na obszarze, gdzie w epoce rzymskiej stało portyko z trzema łukowatymi przejściami i kolumnami o wysokości prawie dwunastu metrów — prawdopodobnie część wielkiego wejścia do Forum Trajana. Kompleks został zaprojektowany przez architekta Apollodorosa z Damaszku w latach 107-112 n.e.
Sugeruje się, że marmurowa głowa mogła być częścią kolosalnej rzeźby, która zdobiła portyko. Jednak znaleziony fragment został osadzony w późnośredniowiecznym murze i prawdopodobnie służył jako materiał budowlany. Wskazuje to na wtórne wykorzystanie starożytnych elementów w późniejszych epokach.
Tożsamość przedstawionej osoby nie została jeszcze ostatecznie ustalona. Wśród wersji jest bóg Dionizos, ponieważ podobne wizerunki z wieńcami z bluszczu i winogron znaleziono w tym rejonie w przeszłości. Inną hipotezą jest to, że jest to wizerunek cesarza, być może Trajana lub jednego z jego następców. Jakość wykonania, charakterystyczna fryzura i wyraz twarzy odpowiadają oficjalnej rzeźbie imperialnej z początku II wieku.
Obecnie głowa przechodzi konserwację i analizę naukową, w tym badanie petrograficzne marmuru. Po renowacji planowane jest wystawienie jej w Muzeach Forów Cesarskich. Odkrycie pogłębia zrozumienie sztuki i architektury starożytnego Rzymu i podkreśla znaczenie trwających wykopalisk w historycznym centrum.