Wetenschappers van het ALMA-consortium hebben in samenwerking met NASA rechtstreeks de vorming waargenomen van een planetenstelsel dat lijkt op de vroege stadia van ons zonnestelsel. Het systeem draait rond PDS 70, een jonge ster op ongeveer 400 lichtjaar afstand van de aarde in het sterrenbeeld Centaurus.
PDS 70 is omgeven door een schijf van gas en stof waar minstens twee reuzenplaneten worden gevormd. Een afbeelding van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) toont duidelijk een circumplanetaire schijf rond PDS 70c, een van de twee bekende planeten.
Deze circumplanetaire schijf is een gas- en stofstructuur die een planeet in wording omringt. Deze structuur is belangrijk omdat hier manen kunnen ontstaan, vergelijkbaar met Jupiter en Saturnus in ons vroege zonnestelsel.
PDS 70c, een gasreus met ongeveer twee keer de massa van Jupiter, draait om zijn ster op een afstand die vergelijkbaar is met de baan van Uranus rond de zon. Zijn circumplanetaire schijf bevat genoeg materiaal om meerdere natuurlijke satellieten te vormen.
Het bestaan van deze schijf bevestigt theoretische modellen over de vorming van satellieten. PDS 70b, de andere planeet van het systeem, is waargenomen in eerdere studies, maar is niet zichtbaar op de nieuwste afbeelding.
Beide planeten creëren een grote holte in de protoplanetaire schijf. Dit proces vindt plaats wanneer de groeiende planeten gas en stof consumeren om hun massa te vergroten.
"Dit systeem vertegenwoordigt een natuurlijk laboratorium voor het bestuderen van hoe reuzenplaneten en hun manen worden gevormd", legt Miriam Keppler, astronoom bij het Max Planck Instituut voor Astronomie, uit. Deze waarneming is ook een belangrijke stap in het begrijpen van hoe planetenstelsels zijn georganiseerd.
NASA heeft PDS 70c opgenomen in haar exoplaneetencatalogus vanwege het wetenschappelijke belang ervan. De circumplanetaire schijf ondersteunt theorieën over de vorming van satellieten en de vroege evolutie van planeten zoals Jupiter en Saturnus.
De bevinding biedt een momentopname van hoe het zonnestelsel er 4,5 miljard jaar geleden uit zou hebben kunnen zien. Het rechtstreeks waarnemen van planeetvorming stelt wetenschappers in staat om bestaande modellen van planeet- en maanvorming te testen en te verfijnen.
Het observeren van systemen zoals PDS 70 is cruciaal voor astronomen en astrobiologen in de zoektocht naar bewoonbare werelden. Het begrijpen van de vorming van planetenstelsels is essentieel om te bepalen waar aardachtige omstandigheden kunnen ontstaan.