De verklaring van de minister van Binnenlandse Zaken dat Sanskriet de 'moeder van bijna alle Indiase talen' en de 'meest wetenschappelijke taal ter wereld' is, benadrukt een beweging om India's erfgoed nieuw leven in te blazen. Dit roept vragen op over de rol van klassieke talen in het moderne India en hoe dergelijke initiatieven moeten worden benaderd.
Sanskriet heeft een aanzienlijke invloed gehad op tal van Indiase talen, met name Indo-Arische talen zoals Hindi, Marathi, Bengaals en Gujarati. Het heeft ook bijgedragen aan Dravidische talen zoals Kannada en Telugu door middel van vocabulaire. Sanskriet wordt over het algemeen beschouwd als de 'moeder' van alle Indiase talen, gezien de historische evolutie van verschillende talen.
De inspanningen van de overheid om Sanskriet te mainstreamen door middel van curriculumontwikkeling en beurzen zijn een belangrijke beleidsverschuiving. Deze initiatieven zijn bedoeld om het taalkundig erfgoed te behouden en te bevorderen. Het 'Ashtadashi'-programma en financiële steun voor zeldzame teksten signaleren een praktische benadering om de wetenschappelijke belangstelling nieuw leven in te blazen.
De nadruk van Shah op de 'wetenschappelijke' aard van Sanskriet sluit aan bij de wetenschappelijke bewondering die teruggaat tot Europese taalkundigen. Panini's Ashtadhyayi is een meesterwerk in taalkundige analyse. Het promoten van Sanskriet mag echter niet leiden tot het afwijzen van moderne wetenschap en hedendaagse wereldtalen.
Sanskriet kan waardevol zijn op gebieden als computationele taalkunde, AI en filosofie. Het moet een aanvulling zijn op, en geen vervanging van, modern onderwijs. Sanskriet heeft het potentieel om te worden gebruikt in strategisch belangrijke domeinen die verband houden met de nationale veiligheid.
Om van Sanskriet een levende taal te maken, moet het zich losmaken van elitarisme en ritueel gebruik. Er moeten inspanningen worden geleverd om digitale tools, massamedia-inhoud en technologische toepassingen in Sanskriet te creëren om de aantrekkingskracht ervan te moderniseren. De heropleving van Sanskriet, indien nagestreefd met culturele gevoeligheid, academische nauwkeurigheid en technologische innovatie, kan dienen als een brug naar India's enorme intellectuele tradities.
Het nieuw leven inblazen van Sanskriet mag niet gaan over taalkundige hegemonie, maar over culturele verrijking en intellectuele empowerment voor alle Indiërs. De uitdaging ligt in het promoten van Sanskriet op een inclusieve, respectvolle en intelligente manier.