Genetische studies voeden debat over Baskische oorsprong: Van Noord-Afrikaanse banden tot Europese continuïteit

De oorsprong van het Baskische volk is al decennia een onderwerp van historisch en wetenschappelijk debat, waarbij de focus ligt op hun unieke taalkundige en genetische kenmerken. In 1997 publiceerden immunologen Antonio Arnaiz-Villena en Jorge Martínez Laso een studie die genetische overeenkomsten suggereerde tussen Basken en Berberse populaties uit Noord-Afrika, waarbij ze een specifiek haplotype (A11-B27-DR1) identificeerden dat uniek is voor Basken.

Deze hypothese kreeg kritiek van de wetenschappelijke gemeenschap, waaronder experts als Luigi Luca Cavalli-Sforza, Alberto Piazza en Neil Risch, die de methodologie van het vertrouwen op een enkele genetische marker in twijfel trokken. Latere genetische studies onthulden significante verschillen tussen Basken en Berbers, met name in mitochondriaal DNA- en Y-chromosoomanalyses.

Taalkundig wordt een directe relatie tussen de Baskische taal (Euskera) en Berberse talen momenteel niet ondersteund. Initiële suggesties van overeenkomsten door taalkundigen zoals Hugo Schuchardt zijn toegeschreven aan taalkundige ontlening uit het Latijn of toevallige overeenkomsten.

De heersende hypothese onder genetici en antropologen ondersteunt de paleolithische continuïteit en het relatieve isolement van het Baskische volk. Studies van Bryan Sykes en Stephen Oppenheimer suggereren dat de Baskische afkomst geworteld is in West-Europa, zonder solide bewijs van een significante historische migratie uit Afrika.