Obesitas is een groeiend gezondheidsprobleem in Nederland. In 2023 was 16% van de volwassenen in Nederland geclassificeerd als obese, wat meer dan drie keer zoveel is als in 1981, het eerste jaar van registratie. Deze stijging is deels te verklaren door veranderingen in eetgewoonten en levensstijl door de jaren heen.
In de jaren '50 en '70 van de vorige eeuw toonde onderzoek onder dienstplichtigen aan dat hoger opgeleiden in eerste instantie vaker overgewicht hadden, maar dat dit later omsloeg. Dit suggereert dat de relatie tussen sociaaleconomische status en obesitas door de tijd heen is veranderd. De Nederlandse Nationale Voedselconsumptiepeiling 2012-2016 laat zien dat de Nederlandse voeding de afgelopen jaren enigszins is verbeterd, met een hogere consumptie van fruit en groenten en een lagere consumptie van vlees en suikerhoudende dranken. Echter, de inname van alcohol, natrium, vet en verzadigd vet is nog steeds te hoog, terwijl de inname van vezels te laag is.
In de afgelopen decennia is obesitas in Nederland een groeiend probleem geworden. Uit de Global Nutrition Report blijkt dat Nederland 'off course' is om de doelstellingen voor niet-overdraagbare ziekten (NCD's) gerelateerd aan voeding te halen. In 2023 had 22,2% van de volwassen vrouwen en 23,8% van de volwassen mannen obesitas. Hoewel dit lager is dan het regionale gemiddelde, is er nog steeds een aanzienlijke uitdaging om de obesitascijfers terug te dringen.
De 'Netherlands Epidemiology of Obesity (NEO) study', een bevolkingsonderzoek onder 6.673 personen tussen 45 en 65 jaar, heeft als doel om de oorzaken van obesitas-gerelateerde ziekten te onderzoeken. Dit onderzoek, dat liep van 2008 tot 2012, verzamelde uitgebreide gegevens over demografie, levensstijl, medische geschiedenis en biologische samples. Terugkijkend op de Nederlandse voedingsgeschiedenis, is het duidelijk dat veranderingen in voedselbeschikbaarheid, economische omstandigheden en culturele invloeden een grote rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van obesitas. Van de schaarste en rantsoenering tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tot de overvloed en de opkomst van fastfood in de latere decennia, de Nederlandse eetgewoonten hebben een lange weg afgelegd.
Om de huidige obesitasepidemie effectief aan te pakken, is het essentieel om deze historische context te begrijpen en te leren van de successen en mislukkingen uit het verleden.